De tweede onzekerheid betreft de vraag hoe onze samenleving zich ontwikkelt in de periode tot 2024. Gaan we naar een samenleving waarin wordt verwacht dat ieder voor zichzelf zorgt en hiertoe ook in staat is? Of ontwikkelt zich een moderne variant van de zorgzame samenleving met een rol voor de overheid en nieuwe collectieve verbanden?

Deze onzekerheid is de horizontale as van het assenstelsel. Aan het ene uiterste staat het toekomstbeeld van een maatschappij waarin de individualisering zich voortzet en er een mentaliteit heerst van ‘ieder voor zich’. Daar tegenover staat de maatschappij waarin er nieuwe collectieven zijn en mensen zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen.

In de vergaand geïndividualiseerde maatschappij ontbreekt de gemeenschapszin en voelen burgers zich niet verantwoordelijk voor hun omgeving. Er is weinig vertrouwen in instituties. Burgers accepteren het gezag van de overheid niet meer vanzelfsprekend. De overheid mist de aansluiting met de burgers. Onderlinge solidariteit is verdwenen. De samenleving krijgt vorm door competitie en het vrije spel van de markt. In deze samenleving worden bevolkingsgroepen uitgesloten.

Daar tegenover staat de maatschappij waarin mensen zich samen voelen en vertrouwen in elkaar hebben. Er zijn nieuwe collectieven ontstaan waarin mensen voor elkaar zorgen of gemeenschappelijk zaken regelen. De overheid heeft een coördinerende en uitvoerende rol. Het is een inclusieve maatschappij, waarin plaats is voor iedereen.

 

Deze vier scenario’s zijn niet bedoeld om de toekomst te voorspellen, maar een hulpmiddel om samen een voorstelling te maken van de toekomst, hierover van gedachten te wisselen en te bepalen welke personeelsontwikkeling robuust is en welke richtingen onzeker zijn. Daarmee zijn de scenario’s een manier om vanuit een brede horizon te kunnen anticiperen op verschillende toekomstbeelden. De scenario’s zijn vooral een hulpmiddel bij de het opstellen van de kwantitatieve strategische personeelsprognose.